خداوند متعال می فرماید: «وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلاّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاّ بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ؛ و هیچ چیز نیست مگر آنکه گنجینه‏هاى آن نزد ماست و ما آن را جز به اندازه‏اى معین فرو نمى‏فرستیم». (حجر، 21)

در حکمت متعالیه و عرفان نظری به براهین قاطعه، به اثبات رسیده است که هر چه در عالم طبیعت است تنزل یافته ی حقایق ملکوتی و جبروتی و لاهوتی است. امام صادق (ع) فرمودند: «ان الله خلق المُلک علی مثال ملکوته و اسَّس ملکوته علی مثال جبروته لیستدل بمُلکه علی ملکوته و بملکوته علی جبروته؛ خداوند متعال عالم طبیعت را بر مثال ملکوتش خلق کرد و ملکوتش را بر مثال جبروتش؛ تا استدلال کند - یا استدلال شود - با مُلکش بر ملکوتش و با ملکوتش بر جبروتش». (انسان و قرآن، علامه حسن زاده آملی، ص 226)

پس نظام هستی ذومراتب است، مرتبه ی نازله، آیینه ی مرتبه ی عالیه است. و دانی به سبب عالی تدبیر می شود: «یُدَبِّرُ اْلأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى اْلأَرْضِ ثُمَّ یَعْرُجُ إِلَیْهِ فی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمّا تَعُدُّونَ». (سجده،‌5)

بنابراین لیله القدر نیز دارای مراتب است مرتبه ی پایین آن همان شب قدری است که در ماه مبارک رمضان واقع شده است و امری زمانی است. اما مرتبه ی ملکوتی آن حقیقتی است منزه از زمان و تدرّج چرا که در عالم مثال و ملکوت زمان راه ندارد. لذا حقیقت لیله القدر در عالم برزخ (عالم مثال) حقیقت دَهری است نه زمانی و دهر ملکوت زمان است. لیله القدر در عالم عقل مجرد (جبروت) نیز حقیقتی سَرمَدی دارد و سرمد باطن دهر است و از آنجایی که ماه مبارک رمضان نیز حقیقتی مثالی و عقلی دارد معلوم می شود که حقیقت لیله القدر شأنی از شئون حقیقت ماه مبارک رمضان است. در روایت است که : «یحشر الله یوم القیامة شهرَ رمضان فی اَحسن صورة ...؛ خداوند متعال در روز قیامت ماه رمضان را در بهترین چهره محشور می کند». (بحارالانوار، ج 7، ص 190)

امام سجاد(ع) در دعای چهل و پنجم صحیفه ای سجادیه در وداع ماه رمضان می فرمایند: «السلام علیک یا شهر الله الاکبر و یا عید اولیائه السلام علیک یا اکرَم مَصحوب من الاوقات و یا خیر شهرٍ فی الایّام و السّاعات». ماه رمضان ظرف نزول قرآن است و در ماه رمضان، لیله القدر بمنزله ی قلب است که قرآن بر آن نازل می شود. «انا انزلناه فی لیله القدر» این تنزّل از علم الهی است بر حقیقت لیله القدر در عالم عقل و از آنجا نازل می شود بر حقیقت لیله القدر در عالم مثال و از آنجا نازل می شود بر قلب مبارک حضرت ختمی مرتبت، و زمان این نزول در لیه القدر زمانی است. لذا حقیقت شهر رمضان متّحد با حقیقت نبوی است و حقیقت لیله القدر متحد با حقیقت قلب محمد مصطفی (ص) است. : «وَ إِنَّهُ لَتَنْزیلُ رَبّ‏ِ الْعالَمینَ* نَزَلَ بهِ الرُّوحُ اْلأَمینُ *عَلى‏ قَلْبِکَ لِتَکُونَ مِنَ الْمُنْذِرینَ *بِلِسانٍ عَرَبِیٍّ مُبینٍ

و راستى که این [قرآن] وحى پروردگار جهانیان است.روح الامین آن را بر دلت نازل کرد تا از [جمله ی] هشداردهندگان باشى به زبان عربى روشن».(شعرا، 192-195)

بنابراین ظرف نزول قرآن در واقع باطن حضرت خاتم الانبیا است که در عالم تجرد عین لیله القدر و عین ماه رمضان است بلکه وجود اقدس آن حضرت اشرف از حقیقت جمیع ممکنات است؛ و حقایق امور، شئونات حقیقت حضرت رسول اکرم است و نور وجود او واسطه فیض است برای جمیع اشیاء. قال النبی(ص): «اوّل ما خَلَق الله نوری»

بنابراین هر امری که از لوح محفوظ نازل می شود - از روح و مَلَک و سرنوشت مردم - در عصر رسالت همه بر رسول الله است. در واقعِ امر، در لیله القدر، قرآن است که با تمام حقیقتش بر پیامبر نازل می شود و قرآن کریم «تِبیاناً لِکُلِّ شیء» است؛ چرا که از لوح محفوظ که خزانه ی تمام امور است نازل می شود و در عصر بعد از رسالت تمام این حقایق بر ظرف وجود امام معصوم نازل می شود چرا که امام معصوم نفس پیامبر و عین اوست. قال رسول الله(ص): «اول ما خلق الله نوری ففتق منه نور عَلیّ ثم خلق العرش و اللوح و الشمس و ضوء النهار و نور الابصار و العقل و المعرفه». (بحار، ج 54، ص 170)

قال الباقر(ع): «یا جابر ان اول ما خلق الله محمداً و عترته الهداه المهتدین ...». (بحار، ج 54، ص 197) و قال علی (ع): « أنا محمدٌ و محمدٌ أنا و أنا مِن محمدٍ و محمدٌ مِنّی ؛ منم محمدومحمد من است ومن از محمدم ومحمد از من است ». (بحار، ج 26، ص 6) و فرمود: «کلّنا واحد اوّ لنا محمد آخرنا محمد و اوسطنا محمد و کلّنا محمد...». (بحار، ج 26، ص 6)

در برخی روایات است که: «اوّل ما خلق الله القلم فقال له اُکتب فکَتب ما کان و ما هو کائن الی یوم القیامة؛ اول چیزی که خدا خلق کرد قلم بود پس به او گفت بنویس پس نوشت آنچه هست و آنچه خواهد بود تا روز قیامت». (بحار، ج 54، ص 366) از مقایسه ی این دو گونه روایات استنباط می شود که وجود انسان کامل ، قلم است. همان قلمی که کلمات وجودی با او نگاشته شده اند. علی (ع) فرمودند:« و صار محمدٌ یس و القرآن الکریم و صار محمد ن و القلم و...»(بحارالانوار ج26 ص 3 ) بنابراین هر چه در شب قدر نازل می شود از وجود انسان کامل و از حقیقت غیبی خود او بر صورت جسمانی او نازل می شود و ملائک، واسطه ی بین حقیقت انسان کامل و صورت جسمانی او هستند؛ و خود این ملائک از شئون انسان کاملند. روح القدس که اعظم از ملائک است در واقع، مرتبه ای از مراتب روح انسان کامل است. عن ابی جعفر(ع) قال: «یا جابر ان فی الانبیا و الاوصیا خمسه ارواح روح القدس و روح الایمان و روح الحیاه و روح الشهوه ...». (کافی، ج 1، ص 273)

با سلام خدمت دوستان

در پست قبلی اشاره مختصری داشتیم به اینکه تمام حقیقت انسان به روح اوست و زن و مرد بودن دخلی در انسانیت ندارد و اساسا در مکتب الهی زن و مردی وجود ندارد ، بلکه تمام حقیقت انسان را روح او تشکیل می دهد .

حال در ادامه به رابطه روح و جسم می پردازیم تا از حقیقت انسان بیشتر بشنویم .

رابطه روح و جسم :

آبات مربوط به روح انسان دو گروه است:

1. آیاتی که نشان می دهد روح قبل از خلقت بدن ، موجود بوده سپس به بدن تعلق گرفته ، نظیر آیه 71 سوره ص « انی خالق بشرا ... و نفخت فیه من روحی »

2. آیاتی که نشان می دهد روح از همین طبیعت و بدن بر می خیزد ؛ یعنی نطفه در سیر تکاملی خود به مرتبه ای از کمال می رسد که روح از خود ماده برمی خیزد ، نظیر آیه فکسونا العظام لحما ثم انشأناه خلقا آخر فتبارک الله احسن الخالقین .

اگر خداوند احسن الخالقین است بالطبع انسان نیز احسن المخلوقین خواهد بود ، چون انسان جامع ماده و مجرد است ( که به اصطلاح کون جامع گفته می شود)

به عقیده حقیر خداوند چون مابین ماده و مجرد الفت ایجاد کرد تبارک الله گفت چون در آفرینش فرشتگان که روح صرف و مجرد صرف هستند نفرمود تبارک الله احسن الخالقین و در آفرینش حیوانات و جمادات نیز تبارک الله نفرمود ، چرا که ماده و مجرد در این دو تفکیک یافته اند ، اما در خلقت فرمود : « تبارک الله احسن الخالقین »

انسان بایستی سعی کند با داشتن همه سرمایه های خرد و فرزانگی که از روح نشئت گرفته و نیز با داشتن موانع بیشمار که از نشئه تراب با خود آورده است ، از همه موانع عبور کرده و معلم فرشته ها شود .

این احسن المخلوقین است و کاری می کند که از هیچ موجودی ساخته نیست

طبق ظاهر آیات بخش دوم ، روح سابقه مادیت دارد ، اما در دالان انتقال از ماده به تجرد ، نشانه های مادی را از خود دور می سازد و جایی برای سخن از زن و مرد باقی نمی گذارد .

فاطمه زهرا سلام الله علیها سرمایه های خرد و فرزانگی را دارا بود و از همه موانع نیز عبور کرده ؛ بنابراین یقینا معلم فرشته هاست و فرشتگان در مقابل وجود نازنینش زانوی ادب زده اند.

 

بیایید همه باهم دست به دعا برداشته و از وجود با عظمتش علو درجات خود و دوستانمان را بخواهیم.

  

ایام حزن و اندوه

 مصیبتِ شهادتِ بانوی مطهره حضرت فاطمه زهرا را به پیشگاه مقدس صاحب الزمان تسلیت عرض می کنیم.

 

 

 

بنا به توصیه های عالمانه و متفکرانه فقیه متأله حضرت آبت الله جوادی آملی در رابطه با تعمبم دادن فعالیت ها ( علی رغم عزاداری ) به تدریس و تعلیم معارف اسلامی ، این حقیر مصم شدم در طول این ایام مطالبی را از تعالیم اهلبیت ( علیه السلام) در خدمت دوستان قرار دهم ؛ و امید دارم دوستان با نظرات و پیشنهادات خود حقیر را تا رسیدن به مقصد یاری بفرمایند.

با توجه به این که این ایام منسوب است به بانوی مطهره حضرت فاطمه زهرا ( سلام الله علیها) بی مناسبت نیست تا مباحثی پیرامون زن و حقیقت زن و مرد ( انسان) صورت گیرد .

مطلب اول:

حقیقت انسان :

در تفکر غربی انسان دو نوع و یا دو صنف است: زن و مرد و این دو در مسائل نعلیمی و تربیتی و ... مساوی اند ؛ یعنی زن همسان مرد و مرد نیز همتای زن است ، تفکر غربی می گوید زن و مردی هست اما این دو با هم فرقی ندارند ، زیرا در تفکر الحادی حقیقت انسان همین بدن است که به دو شکل ساخته شده است ، اما هر دو شکل مساوی اند ، لیکن در مکتب الهی تمام حقیقت انسان روح اوست ؛ گرچه بدن هم لازم و ضروری است .

در این جا تساوی یا تفاوت زن و مرد سالبه به انتفاء موضوع است ، یعنی اصلا زن و مردی در کار نیست ، نه این که زن و مردی هست ولی باهم مساوی اند .

قرآن کریم هنگام طرح مسئله زن و مرد می گوید : این دو را از چهره ذکورت و انوثت نشناسید ؛ بلکه از چهره انسانیت بشناسید و حقیقت انسان را روح او تشکیل می دهد ؛ نه بدن او . انسانیت انسان را جان او تأمین می کند ؛ نه جسم او و نه مجموع جسم و جان .