عرفا ی شرقی و مسیحیان هم گاهی اوقات بهشون کشف و شهود میشه و به یک سری الهاماتی دست پیدا میکنن متخصصین عقیده دارن که هر عارفی شهوداتش مبتنی بر عقاید و تفکرات خودش هست مثلا یک مسیحی شهوداتش مطابق با مرام مسلک خودش هست حالا از کجا معلوم عرفای شیعه هم شهوداتشون و چیزهایی که با چشم برزخی دیدن طبق مرام و مسلک و عقیده خودشون تفسیر نشده باشه و واقعا فکر کردن مشاهداتشون یک واقعیت بیرونی هست؟

  پاسخ:

مکاشفه ، مشاهده ، خواب و امثال آنها همواره درست نبوده و حجّیّت ذاتی ندارند. لذا برای تشخیص نوع درست آن از نوع نادرستش ، نیاز به معیار سنجش است. و تنها معیار سنجش اصیل در این زمینه عقل منطقی و برهانی است. چون تنها عقل برهانی و منطقی است که دارای حجّیّت ذاتی است.
تمام مشاهدات و مکاشفات، مبتنی بر عقاید و تفکرات خود افراد نیست؛ ممکن است در برخی موارد مکاشفات مبتنی بر عقاید باشد و ممکن است در برخی موارد دیگر مبتنی بر عقاید نباشد بلکه دارای حقیقت خارجی باشد که عین واقع کشف و مشاهده است.
توضیح مطلب؛ مشاهدات و مکاشفات بر چند نوع است:
الف: مشاهدات و مکاشفات رحمانی : منشاء آن ، یا ملائک هستند یا در مراتب عالی آن خدا و اسماء او . در این گونه مکاشفات و مشاهدات ، مطلب کشف شده یا مشاهده شده  درای حقیقت خارجی است. در این گونه مشاهدات ــ چه در خواب باشند چه در بیداری ــ گاه عین واقع کشف یا مشاهده می شود و گاه صورت نمادین آن رؤیت می گردد ، که در صورت دوم برای رسیدن به متن حقیقت ، مطلب کشف یا مشاهده شده باید با قواعد خاصّی تعبیر شود. برای مثال آنچه حضرت ابراهیم(ع) در رؤیا مشاهده کرد که ، امر به قربانی نمودن اسماعیل شده است ، یک شهود صریح بود که نیازی به تعبیر نداشت ؛ ولی خوابی که حضرت یوسف(ع) دید که خورشید و ماه و ستارگان بر او سجده می کنند شهودی محتاج به تعبیر بوده . مکاشفات و مشاهدات اهل بیت (ع) نیز گاه صریح بود و گاه غیر صریح.
ب: خطورات و تسویلات نفسانی: این سنخ از مکاشفات و مشاهدات یا فاقد مصداق خارجی بوده و تماماً ساخته و پرداخته ی نفس خود آدمی هستند؛ یا شخص درحال مشاهده ی یک امر حقیقی است ولی نفس خود شخص نیز در مشاهده او اثر گذاشته و باعث می شود که شخص واقعیّت را آنچنان که هست نبیند. لذا عرفای اسلامی ، این سنخ را با نام مکاشفه و مشاهده نمی خوانند تا با نوع اوّل خلط نشود. اگر این گونه دریافتها ، در خواب باشند آنها را اضغاث احلام(خوابهای پریشان) می گویند. در این گونه خطورات ، آرزوها ، باورها ، عقده ها ، ناکامیها و حوادث و افکار روزمرّه ، با صورتهایی گوناگون خود را نشان می دهند. برای مثال کسی که عقیده خود را حقّ می داند و نسبت به عقیده خود تعصّب شدیدی دارد ؛ ممکن است در حال خواب یا خلصه یا مدیتیشن ، مخالفین عقیده خود را ، به صورت حیوانات یا با صورتی زشت مشاهده نماید. مسیحیان معتقدند خدا در عین یکی بودن سه تاست و عیسی مسیح ، خدای مجسّم است. لذا ممکن است این عقیده برای یک مسیحی اهل ریاضت ، در حال شهود باطنی ، تمثّل یابد ؛ و او چنین بپندارد که حقیقتی از عالم ملکوت به او القاء شده است ، در حالی که عقیده خود اوست که برایش متمثّل شده است. قائلین به تناسخ ارواح مثل یوگی ها و مرتاضان ، نیز ممکن است در چنین حالتی ، عقیده خود به تناسخ را مشاهده نموده و آن را حق بپندارند. شاهد بطلان این گونه مشاهدات یوگیها و مرتاضان این است که ریاضت پیشگان ادیان و مذاهب دیگر نه تنها چنین چیزی را مشاهده نمی کنند بلکه عکس آن را شهود می کنند. یعنی مشاهده می کنند که روح انسان بعد از مرگ به عالم برزخ منتقل می شود نه به بدن موجودی دیگر. امّا از آنجایی که هندوها و بودایی ها اعتقادی به معاد ندارند روشن است که چنین چیزی را مشاهده نخواهند نمود.
این نوع از مشاهدات فاقد هر گونه ارزش معرفتی بوده و تنها درای ارزش راوانشناختی هستند چون روانشناسان و روانکاوان ، با شنیدن این گونه مشاهدات ، می توانند از حالات درونی ، عقده ها ، آرزوها ، پندارها و باورهای شخص مطّلع شوند. مشاهدات درونی برخی بیماران روانی ، مثل توهّمات بیماران اسکیزوفرنیایی و توهّمات ناشی از موادّ تخدیر کننده و توهّم زا نیز از سنخ همین مشاهدات هستند. همچنین توهّمات ناشی از حضور در محلّهای خلوت ، ساکت و تاریک یا نیمه تاریک نیز از سنخ مشاهدات نفسانی است. وقتی کسی در محیطی خلوت قرار می گیرد ، گوش او به خاطر نبود صدا به خواب می رود. بسته بودن چشم یا تمرکز چشم بر روی یک نقطه به مدّت طولانی نیز باعث خواب چشم می شود. عدم حرکت در اعضاء نیز موجب خواب رفتن اعضاء می شود. در چنین حالتی مغز شخص بیدار می ماند ولی جسم او به خواب می رود. در این حالت شخص در حال بیداری می تواند خواب ببیند که پزشکان آن را توهّم خواب (hypnagogic hallucinations)  می نامند. و این همان کاری است که یوگی ها و مرتاضان انجام می دهند. این حالت گاه به صورت طبیعی نیز در برخی افراد رخ می دهد. گاه روند بیدار شدن شخص از حالت خواب ، دچار اختلال شده و مغز قبل از بدن بیدار می شود ، در چنین حالتی شخص در می یابد که بیدار است ولی نمی تواند بدن خود را حرکت دهد حتّی قادر به سخن گفتن نیز نمی باشد. افراد عوام بر این پندارند که در این حالت موجودی به نام بختک روی سینه انسان می نشیند و نمی گذارد او حرکت کند ؛ امّا پزشکان این عارضه را فلج خواب(sleep paralysis)  نامنده و پدیده ای عادی قلمداد می کنند. عکس حالت وقتی است که مغز در خواب  ولی بدن بیدار است لذا شخص در حال خواب شروع به راه رفتن و سخن گفتن می کند و آنچه را که در خواب می بیند در عمل نیز اجرا می کند. آزمایشاتی که روی یوگیها در ژاپن انجام گرفته نشان داده که این افراد در حالت مدیتیشن علائمی مثل علائم خواب را از خود بروز می دهند.